Euskal Áridoko kide diren Euskadiko harrobitako enpresek 6 milioi tona agregakin natural baino gehiago ekoitzi zituzten 2022an, eta horri esker, eraikuntzaren euskal sektorearen eskariaren %90 baino gehiago bete ahal izan zen.
Jarduerari esker, gainera, 1.714 lanpostu sortu zituzten, zuzeneko enpleguko 306 lanpostu, zeharkako 490 lanpostu (meatze-azpikontratak, garraioa eta beste batzuk) eta eragindako 918 inguru.
Ostegun honetan, apirilaren 20an, Euskal Áridoren Batzar Nagusian aurkeztutako datuak dira (ellkarte honek Euskadiko agregakinak ekoizten dituzten industriak eta enpresak biltzen ditu, naturalak, altzairugintzako zepetatik datozen artifizialak edo EEHetatik datozen birziklatuak). Bertan, ‘Orientaciones técnicas para la adaptación de las industrias extractivas a la nueva normativa de aplicación al polvo y sílice cristalina respirable’ argitalpena ere aurkeztu da.
APTIMUS CAPITAL PARTNERS, CEMENTOS LEMONA, HEIDELBERG MATERIALS, EPC SILEX, IPCONTROL eta WEIR MINERALS enpresek babestu dute ekitaldia, eta Zigor Urkiaga Eusko Jaurlaritzako Proiektu Estrategikoen eta Industria Administrazioaren zuzendariak eman dio amaiera batzarrari.
Ekitaldian, halaber, Agregakinen Federazioko eta ANEFA (Agregakinen Fabrikatzaileen Elkarte Nazionala), ARIGAL (Agregakinen Elkarte Galegoa), ARIVAL (Valentziako Erkidegoko Agregakinen Enpresen Elkartea) eta GREMI D ‘ARIDS de Catalunya lurralde-elkarteetako ordezkariak, bai eta Eraikuntzaren Euskal Klusterreko (ERAIKUNE) ordezkariak izan dira.
“Azken urteotan, agregakinen sektoreak ahalegin handiak egin ditu erauzteko, birziklatzeko, hondakinak tratatzeko eta enklabeak lehengoratzeko sistemak egokitzeko. Gure jarduera, inguruneko beste jarduera estrategiko asko hazten laguntzen duena, modu arduratsuan eta iraunkorrean egin dadin interesatzen zaigu”, Patxi Portugues Euskal Aridoko presidenteak azpimarratu duenez, sektoreak erronka ugari ditu aurrean: ekonomia deskarbonizatzeko trantsizioa eta iraunkortasun handiagoa.
Ingurumenari laguntzearen aldeko apustu horren barruan, hain zuzen ere, Euskal Árido Eusko Jaurlaritzarekin lanean ari da instalazio fotovoltaikoen proiektuak kokatzeko harrobiko zuloak erabiltzearen bideragarritasuna aztertzeko, eta, horrela, Euskadik energiaren arloan eta, zehazki, energia berriztagarrien ekoizpen autoktonoaren arloan dituen beharrak asetzen laguntzen du.
Hori guztia, “ziurgabetasun ekonomikoaren” eta “energiaren eta horniduren prezioen igoeraren” testuinguruan, Ukrainako gerraren ondorioz. Eta agregakinen kontsumoari buruzko zifrak oso urrun daude oraindik Europar Batasuneko batez bestekotik, bertan biztanle bakoitzeko 6,5 tona kontsumitzen baitira urtean, eta Euskadin, aldiz, 3,28 tona biztanleko.
Batzarrean, hain zuzen ere, Agregakinen Federazioko (FdA) presidente den Custodio Monfortek eta FdAko zuzendari nagusi den César Luaces Fradesek hartu dute parte, eta industriak aurre egin beharreko erronka zehatz batzuei heldu diete.
Langileen segurtasunarekiko konpromisoa
Erronka horien artean, etengabeko hobekuntza nabarmentzen da, gaur egungo datuen arabera, langileen segurtasuna eta osasuna bermatzeko. Batzarrean, hain zuzen ere, “Erauzteko industriak hautsari eta silize kristalino arnasgarriari aplikatu beharreko araudi berrira egokitzeko orientabide teknikoak” argitalpena aurkeztu da.
Argitalpen honek orientazio teknikoak eman nahi dizkie sektoreko enpresei, langileen osasuna babesteko hautsaren esposiziotik, baina, zehazkiago, silize kristalino arnasgarritik. Dokumentuaren helburua da 665/1997 Errege Dekretuaren eskakizunen aplikazioa eta interpretazioa erraztea AKSen eraginpean egon diren edo egon daitezkeen lanei dagokienez, araudia eta prebentzio-praktika behar bezala aplikatzea lortzeko.
Ingurumenarekin eta ekonomia zirkularrarekin konprometituak
Azken hilabeteotan, gainera, Euskal Áridok sektoreko produktuen ingurumen-adierazpena egiten lan handia egin du, Espainiako Agregakinen Federazioarekin batera, Lehengai Mineralen Kudeaketa Iraunkorrera egokitzeko. Adierazpen hau funtsezko lau zutabetan oinarritzen den ibilbide-orri bat da: Lehengai Mineralen Eraginkortasuna eta ekonomia zirkularra bilatzea; erauzketa-industrian lehengai mineral autoktonoen kudeaketa jasangarria bultzatzea eta sendotzea; hornidura-segurtasunaren pontentziazioa, lehengai mineralen inportazioan ingurumen-, geoestrategia- eta justizia-baldintzak betetzean; eta, azkenik, industria mineralaren sustapena trantsizio energetiko digitalari begira, energia berriztagarriak, ibilgailu elektrikoen bateriak eta energia biltegiratzea ezarriz. Horiek guztiak bat datoz baliabideetara iristeko eta jasangarritasunerako Europako politikekin.
Horrela, eta etorkizunean altzairugintzako zepetatik datozen agregakin artifizialak ekoizten dituzten enpresak eta EEHetatik datozen agregakin birziklatuak ekoizten dituztenak gehituta, euskal sektoreak bultzada handia emango dio ekonomia zirkularrari, modu naturalean sortuko baitira sinergien eta norabide horretako baterako proiektuen artean. Ahalegin horiek azken urteetan egindakoei batuko zaizkie, sektoreak erantzukizun sozial handia lortu baitu eta garapen iraunkorrarekin eta ingurumenaren kontserbazioarekin erabat konprometituta baitago, harrobiak kokatuta dauden espazioak berreskuratzeko ekimenak barne, eta hori agerian geratzen da Eusko Jaurlaritzaren aurrean jarritako 30 milioi eurotik gorako abalen bidez, harrobien ingurumena berreskuratzeko: “Euskal Áridon ziur gaude berreskuratzera bideratutako partida ekonomikoak ez direla gastu bat, inbertsio bat baizik. Horretarako, administrazioekin elkarlanean dihardugu, espazioa baliagarria izan dadin etorkizuneko belaunaldientzat”.
